دربـاره صنعـت تولیـد چـادر مشـکی
صنعت تولید چادر مشکی : شرکت نساجی حجاب شهرکرد، که تنها تولیدکننده چادر مشکی در ایران است، از ابتدای سال ۱۳۹۵ توانسته پارچه چادر مشکی مرغوب را در داخل کشور و در طرح های متنوع و با قیمت مناسب عرضه نماید. در ادامه این مطلب با شرکت نساجی حجاب بیشتر آشنا خواهیم شد.
قصه عجیب درباره بازار پارچه مشکی ایران این است که عمده بازار آن در اختیار کشورهایی همچون اندونزی، ژاپن و کره جنوبی است که اتفاقا شاید خود این کشورها مصرفکننده جدی این نوع پارچه نباشند. علت اصلی هم به گفته فعالان صنعت نساجی، نبود دانش فنی و ماشین آلات مربوطه است. در این یادداشت به برخی از سوالات مهم پیرامون تولید چادر پاسخ داده شده است.
تولید پارچه چادر مشکی توسط کدام کشور آغاز شد؟
اولین تولید کنندگان پارچه چادر مشکی سوئیسیها بودند که با اسم «کلوکه» در بازار ایران شناخته میشدند. البته آنها پارچه چادری نبودند؛ نوعی پارچه لباسی مشکی بودند که بهعنوان چادر استفاده میشدند. بعد از جنگ جهانی دوم، ژاپن بود که عرصه تولید چادر را بهدست گرفت و سالهای طولانیتری را نسبت به سوئیس در زمینه تولید چادر مشکی گذراند. بعد از ژاپن، کره وارد رقابت شد و این تکنولوژی را از ژاپن گرفت، تولید چادر را توسعه داد و هنوز هم موفق است؛ یعنی درحال حاضر، اکثر چادرهای مصرفی خانمهای ایرانی، جنسهای کرهای هستند.
بلک چادر یا عبایی؟!
در دنیا چادرهایی با نامهای مختلف وجود دارد که تولیدکنندهها براساس فرهنگ و آداب و رسوم هر کشور آن را تولید میکنند. نوعی از آنها، بلک چادرها یا همان چادرهای مشکی هستند که همه دنیا هم آن را دقیقا به همین اسم میشناسند. یک نوع از اینها، پارچههای کاملا مشکی هستند که فقط خانمهای ایرانی در ایران یا بر سر ایرانیهایی که برای زیارت به کشورهای سوریه، عراق و عربستان رفتهاند، دیده میشوند. اینها در واقع نوعی چادر سنتی با فرهنگ ایرانی هستند و پارچهشان حاشیه دارد.
نوع دیگر چادرها، عبایی هستند که از روز اول تولیدشان، با هدف و برای مصرف ایران نبوده اما اخیرا مورد استقبال ایرانیها قرار گرفته است. چادرهای عبایی، حاشیه ندارند و همه آن را به این اسم میشناسند. تقریبا به شکل لباس و نوعی مانتو هستند. این لباس، نوعهای مختلفی دارد که حالا دیگر به گوشمان خیلی آشناست؛ لبنانی، ملی، دانشجویی، عربی و… که با زیپ، قیطان، دوخت و هرچیز دیگری به هم متصل میشود. عبایی بیشتر از چادر مشکی تولید میشود، چون همه خانمهای مسلمان در هر کجای دنیا مثل آمریکا و انگلیس و… هم آن را سرشان میکنند. دانستن این تفاوتها و این فرهنگها، خیلی به کرهایها برای تولید چادرهای موردپسند مردم سراسر دنیا کمک کرده است.
اسامی پارچه چادری بر چه اساسی است؟
اسم تجاری پارچه های چادری معنی خاصی ندارند و توسط تاجر تعیین می شود. بطور مثال پارچه هایی مانند اِل گانس و دونه طلایی، عروس کویت و عروس خلیج و امثالهم، ماهاراجه، کَن کَن و … ، اسامی واقعی نیستند بلکه تاجر آنها را تعیین و تولیدکننده به سفارش تاجر اسمی را برای روی پارچه هاچاپ می کند. اگر در کشور کره جنوبی به عنوان بزرگترین تولیدکنندۀ چادر مشکی دنیا، بگویید من میخواهم این پارچه به نام خربزه تولید شود آنها می نویسند خربزه، اصلاً برای آنها مهم نیست.
تولید چادر مشکی در ایران
صنعت تولید چادر مشکی به دلیل نبودن دانش فنی آن و همچنین ماشین آلات صنعتی مربوطه تا سال ها جزء آرزوهای صنعت نساجی ایران بوده است. اگرچه برخی شرکت ها مانند “کرپ ناز” کرمانشاه و “نای زرین” اصفهان تلاششان را برای تولید این محصول در داخل آغاز کردند اما نهایتا افتخار تولید این محصول برای شرکت “نساجی حجاب شهرکرد” باقی ماند. شرکتی که به همت بنیاد مستضعفان تونانسته اولین گام را برای خودکفایی در زمینه تولید چادر مشکی را بردارد.
معرفی شرکت نساجی حجاب
شرکت نساجی حجاب شهرکرد (سهامی خاص) در سال ۶۸ به منظور تولید پارچه چادر مشکی تأسیس و در سال ۷۶ کارخانه آن در کیلومتر ۷ جاده شهرکرد به خوزستان با راه اندازی واحد بافندگی به بهره برداری می رسد. این شرکت به دلایل مختلف نظیر متناسب و کامل نبودن تجهیزات خط تولید، موفق به تولید پارچه چادر مشکی نشده و با خرید برخی از ماشین آلات کسری و تملک کارخانه رنگرزی و تکمیل لاله نقش واقع در شهرک صنعتی شهرکرد نیز نمی تواند مجموعه توانمندی های لازم را در این ارتباط بدست آورد. البته از سال ۷۲ تولید سالی ۸۰۰هزار متر را داشت اما بعد از مدتی بهعلت عدمامکان رقابت از دور حذف شد. به همین دلیل شرکت ناچاراً محصولاتی را دست و پا شکسته تولید میکند.
سال ۸۶ بنیاد مستضعفان که سهام دار شرکت حجاب شهرکرد است تکلیف میکند که پروژهای مطالعاتی در رابطه با چادر مشکی تعریف شود. کارمندان شرکت بر اساس مهندسی معکوس و با استفاده از محصولات برتری که در ایران استفاده میشد، به تولید کنندگان اصلی این پارچهها در کره جنوبی میرسند و در نهایت سال ۹۲ نتیجه تحقیقات به بار نشسته و بعنوان پیشگام صنعت تولید پارچه چادر مشکی در کشور، بزرگترین پروژه تولید این محصول با ظرفیت ۱۰ میلیون متر انواع پارچه چادر مشکی را تعریف و اجرا می کند.
این پروژه ابتدا با درخواست از وزارت صنایع و صندوق ذخیره ارزی پروژه به بانک ملت به عنوان بانک عامل ارجاع شد اما این بانک پروژه را متوقف نگه داشت. از جمله دلایل این بانک برای توقف پروژه تکمیل مدارک و اطمینان از توجیه اقتصادی طرح بود. یک سال و نیم این پروژه متوقف ماند و نهایتاً به بانک صنعت و معدن واگذار و عملیات اجرایی آن شروع شد.
این شرکت از ابتدای سال ۱۳۹۵ بعنوان اولین و تنها تولید کننده پارچه چادر مشکی مرغوب در داخل کشور، محصولات خود را در طرح های متنوع و با قیمت مناسب جهت استفاده بانوان محترم ایرانی عرضه نموده است.
آیا کیفیت پارچه مشکی تولید ایران قابل رقابت با تولیدات کشور کره است؟
پارچه چادری دو نوع کلی دارد؛ یک نوع که با عنوان «بلک چادر» معروف است و همان چادر مشکی استفاده شده در ایران است. نوع دوم هم «عبایی» است که پوشیدنی است و به عنوان لباس استفاده میشود مثل چادرهای دوختنی که اکنون هم در ایران استفاده میشود. چیزی که در کارخانه نساجی حجاب تولید میشود «بلک چادر» با کیفیت است و ۱۲ نوع ضخامت و وزن و طرح متفاوت دارد که همه براساس نظر مشتریان بوده است.
کیفیت و قیمت پارچه درمقایسه با رقبا، قابل رقابت است اما نیاز به پیشرفت بیشتر احساس میشود. کشوری مثل کره که ۵۰ سال است پارچه چادر مشکی تولید میکند ۵۰ سال از ما جلوتر است و امروزِ ما باید با ۵۰ سال پیشِ کره مقایسه شود.
سال ۹۵ پروژهای را با سازمان ملی استاندارد تعریف کردیم که پارچه چادری را استاندارد کنیم. این سازمان هم ظرف یک سال تحقیقات گسترده استاندارد پارچه چادر مشکی را تدوین و ابلاغ کرده است.
سرمایهگذاری اولیه برای راهاندازی خط تولید چادر مشکی
پروژه خط تولید چادر مشکی حجاب، ۲۰ میلیون و ۶۴ هزار یورو، سرمایهگذاری ارزی داشته است. در واقع میتوانم بگویم که مجموع ارزی و ریالی این سرمایهگذاری ۱۱۰میلیارد تومان بوده که برای تولید سالانه ۱۰میلیون متر هزینه شده است.
مصرف سالیانه چادر مشکی در ایران
در این رابطه آمار دقیقی وجود ندارد اما پژوهشهایی انجامشده است که گفته میشود حدود ۷۰ میلیون متر طول پارچه چادری در طول سال استفاده میشود و کارخانه حجاب با تولید ۱۰ میلیون متر طول در سال فقط حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد میتواند این میزان را تأمین کند.
ضرورت تولید پارچه مشکی در داخل چیست؟
تولید داخلی چادر مشکی به ۳ علت از اهمیت بالایی برخورداراست. اول اینکه بیش از ۱۰۰ سال است که چادر به عنوان حجاب برتر در ایران استفاده و به صورت مداوم این پارچهها وارد میشود. این برای جامعه نساجی کشور یک حسرت بود که چرا این پارچه در ایران تولید نمیشود. دوم اینکه چادر یک موضوع عقیدتی و فرهنگی مربوطه به جامعه ایران است و باید در ایران تولید شود. علت سوم هم اقتصادی بودن این صنعت است. سالانه بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون متر پارچه وارد و مبلغ سنگینی ارز خارج میشود. درحالیکه تولید پارچه چادری در داخل میتواند به رشد و استقلال اقتصادی کشور کمک کند.
استاندارد چادر مشکی
برای اولین باردر ایران در خرداد ماه سال ۹۶ استاندارد پارچه چادر مشکی تدوین و ابلاغ شد و پیش از این استانداردی برای این پارچه وجود نداشت